Thư 155A – VIỆT NAM ĐỨNG TRƯỚC CƠ HỘI VƯỢT QUA THÁCH THỨC

Nghệ An, 22/11/2022

Việt Nam đang đứng trước một thách thức rất lớn

Thưa ba và cả nhà thương yêu,

Chắc mọi người ở ngoài vất vả nhiều. Tin tức VTV1 hôm qua có nói tới 650 ngàn công nhân mất việc, thiếu việc trên diện rộng cả nước. Mới tháng trước cũng VTV đưa tin rất hồ hởi rằng chỉ số sản xuất tăng cao, các doanh nghiệp đã có đơn hàng đủ cho đến quý I năm sau. Nhưng giờ lại bỗng nhiên mất đến 50% đơn hàng ở hầu hết các lĩnh vực quan trọng như may mặc, giày da và cả điện tử. VN-Index tuần trước xuống đến 915 điểm, không rõ 1 tuần rồi là bao nhiêu mà các bản tin VTV nó không nói tới luôn. Vấn đề thiếu xăng dầu thì quá nổi cộm, không thể không nhắc tới dù con nghĩ thực tế khó hơn những gì trên tin tức nhiều.

Vậy là những cú sốc kinh tế đến từ bên ngoài với sức chống chịu có hạn của Việt Nam mà Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nói nhiều lần đang diễn ra rồi. Vấn đề này sẽ dẫn đến những sự điều chỉnh về sự thật, minh bạch hóa như con đã viết.

Thứ Tư, 23/11/2022

Thời sự VTV 19h mới đưa tin Bộ Tài chính họp bàn cách giúp thị trường trái phiếu. Tình hình này người ta không còn muốn giữ trái phiếu của rất nhiều doanh nghiệp nữa. Báo Nhân Dân vừa đưa tin nhiều doanh nghiệp lao đao vì “tin đồn thất thiệt” khiến trái phiếu bị bán tháo. Thị trường trái phiếu sẽ tác động rất mạnh đến thị trường chứng khoán, ngân hàng. Các doanh nghiệp bị trái phiếu xấu thì chủ yếu là doanh nghiệp bất động sản. Các ngân hàng thì cho các doanh nghiệp này vay rất nhiều.

Thứ Sáu, 25/11/2022

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc vừa phát biểu thẳng thắn trên thời sự VTV 19h rằng đảm bảo an ninh tài chính, chứng khoán, ngân hàng, bất động sản là vấn đề nổi cộm hiện nay.

Việt Nam đang đứng trước một thách thức rất lớn mà nếu giải quyết tốt để vượt qua một cách đúng luật, thuận Dòng chảy thời đại thì đất nước sẽ vươn mình lên thành một cường quốc hòa bình dân chủ. Ngược lại, sẽ đánh mất cơ hội – chuyến tàu vận hội và ở lại trình độ phát triển thấp một thời gian dài nữa.

Thứ Hai, 28/11/2022

So sánh năng lực giải quyết khủng hoảng, khả năng phát triển bền vững giữa các thể chế dân chủ và thể chế độc tài

Hôm qua VTV1 phát nhiều lần về việc các ngân hàng Trung Quốc bơm tiền giải cứu cho các doanh nghiệp bất động sản Trung Quốc bị khủng hoảng trái phiếu vì bị bán tháo. Mới đây tháng trước Ngân hàng trung ương Trung Quốc chỉ đạo siết chặt tín dụng cho bất động sản trước nguy cơ đổ bể của tập đoàn bất động sản Evergrande lớn nhất nước này. Vậy là chiến thuật minh bạch hóa thuộc chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương của Mỹ cũng đã tác động mạnh đến Trung Quốc rồi. Mấy hôm trước VTV đưa tin IMF đề nghị Trung Quốc cần tập trung giải quyết vấn đề ở thị trường bất động sản và nên chấm dứt chiến lược zero-covid.

Đã tới lúc nhân loại chứng kiến và so sánh năng lực giải quyết khủng hoảng, sức mạnh thật sự và khả năng phát triển bền vững giữa các thể chế dân chủ và thể chế độc tài. Và sẽ thấy rõ sự yêu kém, dối trá và tài năng bưng bít của các chế độ độc tài tệ đến thế nào.

Thế giới đã gần như vượt qua đại dịch Covid-19, còn Trung Quốc thì vẫn đang loay hoay phong tỏa; xét nghiệm; dập dịch… Cả tỷ người Trung Quốc phải oằn mình chịu đựng gần như giam lỏng, bị bắt đi xét nghiệm tới lui nhiều lần chỉ để chứng minh cho trí tuệ đỉnh cao của lãnh tụ. Một biện pháp chống dịch độc đoán chỉ nên và có tác dụng trong một thời điểm rất nóng để ngăn chặn sự bùng phát nhằm để có thời gian chuẩn bị cho những cách thức căn cơ hợp quy luật, bền vững thì lại được xài mãi bất chấp thực tế đã rõ ràng là không hiệu quả, bất chấp luôn cả sự khổ sở của người dân. Những ý kiến khoa học, khách quan yêu cầu bỏ zero-covid thì bị chính quyền Trung Quốc quy chụp là thù địch, phải đấu tranh bãi bỏ. Giờ thì Quỹ tiền tệ quốc tế IMF chính thức đưa ra ý kiến giống vậy thì có thể bị quy là “can thiệp vào công việc nội bộ”. Hẳn là đã có người Trung Quốc phải đi tù vì nói ra những ý kiến như thế.

Một chế độ độc tài với quyền lực tuyệt đối của một lãnh tụ tối cao như Tập Cận Bình ở Trung Quốc thì chỉ có những lời nịnh ca ngợi lãnh tụ mới được phép “trăm hoa đua nở”. Mọi thứ ban bệ tốn kém chỉ là hình thức để thể hiện dân chủ, lắng nghe chứ kỳ thực chẳng sản sinh được mấy quan điểm có giá trị nếu chúng khác ý lãnh tụ; để chứng tỏ nhất hô bá ứng, trên dưới đồng lòng dọc ngang thông suốt. Những lũ độc tài mê mẩn những hình ảnh răm rắp như thế. Đã độc tài thì đương nhiên say quyền lực, mà say quyền lực thì không thể không nghiện những thứ như vậy.

Do đó các thể chế độc tài không có khả năng tự điều chỉnh sách lược trước những cú sốc khủng hoảng lớn vượt quá thói quen vốn có. Sự chuyên chế độc đoán có thể giúp nó tiến hành rất mạnh mẽ những gì hay mà nó đã học được từ kinh nghiệm thành công của người khác. Nhưng khi đạt được một mức thành công nào đó, nó trở nên xơ cứng và tự mãn vì thói quen độc tôn thành tích của chế độ và trí tuệ của lãnh tụ. Tới lúc này nó không thể thay đổi, tự điều chỉnh để thích ứng trước những biến động lớn của môi trường thế giới và của sự phát triển dân trí trong nước.

Đặc biệt là trước những cuộc chuyển đổi bản lề của thời đại – thời kỳ mà các tính chất căn bản của thế giới thay đổi rất khác so với thời đại trước, các chế độ độc tài xơ cứng sẽ đứng trước nguy cơ sụp đổ vì không thể thích ứng được với các tính chất mới đó. Hơn nữa, những chế độ độc tài lớn như Nga và Trung Quốc không những không thích ứng được mà còn cố gắng một cách vĩ cuồng nhằm thay đổi các tính chất đó theo ý chủ quan của mình mà không hề hiểu các tính chất đấy là loại phát triển tất nhiên theo quy luật.

Thứ Ba, 29/11/2022

Putin vẫn tưởng mình còn cùng thời với Hitler nên đã thảm bại nhanh chóng và tàn cuộc đang bị giẫm lên một cách nhục nhã. Khi lún lầy rồi mà vẫn không hiểu rằng Thời đại không dung thứ cho vũ khí hạt nhân nên mới lấy thứ vũ khí này ra dọa, từ đó lột sạch mọi cái mặt nạ “sơn son thiếp vàng” dày công trang điểm lâu nay. Kết cục của hắn sẽ thảm hại lắm. Thời đại này mà còn đem vũ lực ra để cướp lãnh thổ thì sẽ bị nhân loại phỉ báng tràn ngập nước bọt, xuống mồ rồi cũng chẳng được khô ráo đâu!

Tập Cận Bình cũng đã chọn và đang đi trên con đường của quỷ giống Putin, đem đủ thứ vũ khí hiện đại tập trận, đe dọa sử dụng vũ lực và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực để chiếm lấy Đài Loan. Thất bại của Putin đã làm ông ta chờn nhưng con đường của quỷ thì không dễ từ bỏ.

Trung Quốc nắm được thời cơ vào lúc thế giới chuyển đổi thời đại vào cuộc cách mạng công nghiệp 3.0 thập niên 1970, học hỏi được kinh nghiệm và được Mỹ hỗ trợ nên đã hưởng lợi và phát triển nhanh chóng. Nhờ thể chế chuyên chế nên chính quyền của Đảng Cộng Sản Trung Quốc dưới thời Đặng Tiểu Bình đã mau chóng xác lập được xu hướng phát triển thuận theo Dòng chảy thời đại khi đó, mở ra dân chủ trong lĩnh vực kinh tế nên ráp nối được vào mô hình kinh tế mới của thế giới – mô hình toàn cầu hoá với các chuỗi cung ứng mà chúng ta đã thấy phổ biến trước đại dịch Covid-19.

Những thành tựu to lớn mà Trung Quốc đạt được hơn 40 năm qua là nhờ thành tích thuận theo nên đã ráp nối được với Dòng chảy thời đại từ hơn 40 năm trước mà bản chất là chấp nhận dân chủ hơn, đảm bảo quyền kinh doanh công bằng cho người Trung Quốc – tức Quyền Con Người trong kinh tế. Nhờ vậy hàng tỷ người Trung Quốc giỏi giang đã được cởi cùm, tự do mà làm ăn đưa đất nước mình phát triển vượt bậc.

Bí quyết thành công là ở chỗ nhận ra Dòng chảy thời đại, tính chất cốt lõi của thế giới đang thay đổi như thế nào mà thay đổi mình thuận dòng để có được sức mạnh của dân chủ. Từ đó tạo nên sức mạnh khổng lồ từ nhân dân mà phát triển vũ bão. Chứ bí quyết không phải bởi sự độc tài chuyên chế. Không hiểu được như vậy, cùng với nỗi say mê độc tôn cá nhân và say mê quyền lực của lãnh tụ độc tài của các chính quyền sau này ở Trung Quốc nên họ đã không tiếp tục mở rộng dân chủ trong chính trị, đảm bảo đầy đủ Quyền Con Người trong mọi khía cạnh của xã hội để có thể tiếp tục phát triển tốt, đạt tới dân chủ, thịnh vượng, văn minh. Mà họ đã làm ngược lại. Dân chủ trong chính trị đồng nghĩa với vị thế độc tôn chính trị của họ bị đe doạ. Cứ như vậy họ ngày càng ngược Dòng chảy thời đại.

Thứ Tư, 30/11/2022

Tới thời Tập Cận Bình, sự ngộ nhận, trái quy luật như thế ở Trung Quốc bước vào giai đoạn đỉnh điểm cùng lúc với đỉnh cao của tập trung quyền lực và độc tôn. Bộ máy tuyên truyền của ông ta làm cho người ta tưởng rằng những thành tựu ngày nay của Trung Quốc là chủ yếu bởi thành tích xuất sắc, trí tuệ xuất chúng của ông ta. Nhưng thật ra thành tích ghê gớm nhất thời này là sự tập quyền chuyên chế cao độ chưa từng có trong lịch sử Trung Quốc, kể cả thời vua chúa xưa. Ông ta chỉ thừa hưởng thành tựu của các thế hệ lãnh đạo trước của ĐCS Trung Quốc. Những đóng góp của ông ta trong 10 năm cầm quyền tối cao vừa qua chỉ mang tính hình thức rình rang, nghe rất đao to búa lớn nhưng lại không chỉ ra được chìa khóa cốt lõi để mở ra con đường phát triển thuận quy luật tất yếu và trên Dòng chảy thời đại không thể đảo ngược của nhân loại. Tư tưởng Tập Cận Bình vẽ nên những viễn tưởng to đẹp vào 100 năm thành lập đảng, 100 năm thành lập nước… Ai cũng có thể mơ và nói về những điều to tát như thế nhưng làm cách nào để đạt được, con đường nào mới dẫn đến được nơi đó thì lại cần trí tuệ thực sự trong tĩnh lặng để nhìn thấu được ánh sáng, được quy luật vốn vô hình và sâu thẳm. Những thứ được tiền hô hậu ủng, đánh trống thổi kèn không bao giờ làm được như vậy. Chúng chỉ giúp thỏa những cơn say nghiện thôi.

Những đại công trình vành đai con đường rình rang thì giúp nhiều cho những kẻ đánh trống thổi kèn tham nhũng và làm hổ danh đất nước Trung Quốc bởi chính sách cho vay siết nợ cấp nhà nước. Rất tốn kém và chắc chắn sẽ không mang lại hình ảnh tốt đẹp cho Trung Quốc mà ngược lại.

Trung Quốc đã hưởng lợi mà phát triển nhờ thế giới hòa bình đang xoay bản lề qua thời đại mới. Thay vì tiếp tục phát triển cùng thời đại, tiếp tục mở rộng dân chủ và duy trì cho hòa bình thế giới thì Tập Cận Bình đi ngược lại hoàn toàn. Vào ngày kỉ niệm 100 năm thành lập ĐCS Trung Quốc ông ta tuyên bố sẽ phá hủy thế giới cũ. Nhưng đó cũng là thời điểm thế giới của chúng ta đang xoay bản lề mạnh mẽ để sang Thời đại mới – Thời đại Quyền Con Người đòi hỏi Quyền Con Người phải được tôn trọng tốt hơn nữa, phải được bảo vệ đầy đủ trong mọi lĩnh vực kinh tế, chính trị,… và những tính chất cốt lõi của thế giới cũng bắt đầu thay đổi căn bản. Và đó cũng là thời điểm mà dân trí Trung Quốc nâng cao lên mức quan trọng, nhất là sau đại dịch Covid-19. Nhưng ông Tập không nhận ra, không nghe thấy những điều trên bởi những tiếng kèn trống rình rang, nên đã đẩy ông ta đến tình thế bị thách thức nghiêm trọng như hiện giờ.

Người dân Trung Quốc đã biểu tình rộng khắp các thành phố lớn gồm cả Bắc Kinh, Thượng Hải đòi hủy bỏ chính sách zero-covid và yêu cầu ông ta từ chức (*). Điều này đặt ông ta vào 1 tình thế rất dở: nếu thuận theo đòi hỏi của nhân dân thì vị thế độc tôn của ông ta bị đe dọa; hình ảnh của ông ta bị xuống thấp, nhưng không đáp ứng lòng dân thì sự bất mãn và phản đối sẽ nhanh chóng lên cao trào vì dân đã không còn chịu nỗi bị zero-covid “cầm tù” nữa. Cùng với sự chống đối của các phe khác trong ĐCS Trung Quốc, tình trạng này sẽ đe dọa vị trí của ông ta. Nhưng ngay cả phải thừa nhận đã sai mà hủy bỏ zero-covid thì ông ta vẫn đứng trước nguy cơ lớn bị qui trách nhiệm đã sai lầm mà làm khổ dân và đánh mất thời cơ phát triển của Trung Quốc.

Thách thức từ bên ngoài còn lớn nữa. Nền kinh tế Trung Quốc đang gặp đủ thứ vấn đề bởi chính thể chế chính trị độc tài mà nếu không thay đổi dân chủ thì không thế giải quyết được. Dân chủ là một cơ chế tự điều chỉnh toàn diện các vấn đề kinh tế, xã hội.. Và là sự cần phải có theo quy luật phát triển trong Thời đại mới. Ý chí của các cơ chế độc tài không thể điều chỉnh được các vấn đề đó về cân bằng khi khủng hoảng. Đặc biệt trong những thời kỳ xoay chuyển bản lề thời đại, các tính chất cốt lõi của thế giới thay đổi căn bản thì các ý chí chủ quan đó sẽ càng đẩy vấn đề trầm trọng hơn, đưa đến nguy cơ sụp đổ vì mất cân bằng.

Đại dịch Covid-19 là một cột mốc xoay chuyển bản lề của Thời đại. Con đã viết trước đây rằng nó sẽ thúc đẩy thay đổi mô hình kinh tế của thế giới. Cái mới sẽ là Mô hình kinh tế xanh mà ở đó xanh hóa năng lượng và tôn trọng đầy đủ Quyền Con Người sẽ là 2 tính chất cốt lõi. Vì vậy mà con cũng gọi Dòng chảy của Thời đại mới là Dòng chảy Xanh. Các nước muốn tiếp tục phát triển tốt hoặc nắm bắt được chuyến tàu vận hội để phát triển tốt đẹp đều phải tuân thủ 2 thuộc tính cốt lõi đó. Các cuộc chuyển đổi bản lề Thời đại đều dẫn đến những cuộc khủng hoảng lớn. Các nước phương Tây dân chủ đang phải vượt qua cuộc khủng hoảng năng lượng để xanh hóa năng lượng, phải trải qua lạm phát cao để điều chỉnh lại chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm đảm bảo tiêu chuẩn xanh và đòi hỏi tôn trọng Quyền Con Người. Rất nhiều khó khăn nhưng họ sẽ vượt qua và vượt lên tốt đẹp vì họ dân chủ. Nền chính trị dân chủ giúp họ tự điều chỉnh nhanh chóng những gì mà Thời đại mới bắt buộc. Chính phủ này không phù hợp thì sẽ bị thay thế nhanh bằng chính phủ khác chứ chẳng có gì là sụp đổ cả.

Chỉ vài năm tới đây thôi chúng ta sẽ thấy mô hình kinh tế mới của thế giới sẽ rất khác. Kiểu chuỗi cung ứng cũ sẽ bị thay thế. Vẫn toàn cầu nhưng chuỗi cung ứng mới sẽ mở ra cơ hội cho những quốc gia xanh và tôn trọng Quyền Con Người. Không xanh, không tôn trọng Quyền Con Người sẽ đứng bên rìa cuộc chơi mới.

Trung Quốc vào lúc ông Tập lên nắm quyền tự hào vỗ ngực cho rằng thế giới này lệ thuộc vào Trung Quốc vì họ kiểm soát chủ lực chuỗi cung ứng ở khâu sản xuất toàn cầu. Giờ thì vỡ mặt nhận ra rằng những chuỗi khâu đó đang bị dần thay thế không mấy khó khăn. Những vấn đề sâu thẳm của nền kinh tế Trung Quốc là xuất phát từ đây mà bản chất là bởi tính chất phản dân chủ của chính quyền. Chính quyền ông Tập đã loay hoay mấy năm rồi mà vẫn không tìm được lối thoát, cứ đổ hết cho dịch bệnh và cho người Mỹ và phương Tây ngăn cản sự phát triển của Trung Quốc. Các chỉ số kinh tế của chính Trung Quốc công bố đã bi quan rồi nhưng con tin thực tế còn tệ hơn nhiều.

Giờ thì thế giới thấy rõ Trung Quốc không những không thể tự chủ được mà con lệ thuộc rất nặng vào phương Tây về kinh tế, công nghệ. Giấc mộng lãnh đạo thế giới là quá xa vời. Nếu chiến tranh thương mại với Mỹ gia tăng căng thẳng thì Trung Quốc sẽ nhanh chóng rơi vào khủng hoảng kinh tế, chính trị, xã hội mà giới cầm quyền Tập Cận Bình không đối phó nỗi. Mỹ mà duy trì thương chiến như mức độ hiện nay thôi thì Trung Quốc cũng đã no đòn.

Vì vậy mà Tập Cận Bình phải nắm ngay củ cà rốt mà Mỹ đưa ra tại cuộc hội đàm với Tổng thống Joe Biden bên thềm Hội nghị Thượng đỉnh G20 Jakarta vừa rồi. Sau cuộc gặp, Trung Quốc hồ hởi khoe rằng đã đạt được những thỏa thuận về thương mại với Mỹ và không lâu sau đó Chủ tịch Tập kêu PUtin chấm dứt cuộc xâm lăng Ukraine. Sẽ còn những cuộc trở mặt đau đớn hơn với Putin mà con đã đoán trước. Ai mà còn hi vọng vào sự chống lưng của Trung Quốc để duy trì cái ghế độc tài thì có lẽ đã vỡ mộng.

Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn nhưng cũng là thời cơ

Sau cuộc hội đàm nói trên với Trung Quốc, Mỹ thông báo ra báo giới rằng Mỹ đã nói rõ với Trung Quốc những biện pháp mà Mỹ sẽ làm để bảo vệ các giá trị dân chủ, Quyền Con Người. Trong tình thế này Trung Quốc buộc phải nhượng bộ rất nhiều, không thể vươn vòi bạch tuộc mà phá hoại các cuộc vươn mình dân chủ của các dân tộc trong khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, đặc biệt là Đông Nam Á. Dòng chảy thời đại sẽ cuộn trào lên ở đây nhanh chóng, xóa độc tài, đầu tư cho các thể chế dân chủ như chiến lược Ấn Độ – Thái Bình Dương của Mỹ công bố vào tháng 2 năm nay.

Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn nhưng cũng là thời cơ – là chuyến tàu vận hội để dân tộc chuyển mình vĩ đại đến dân chủ, thịnh vượng và văn minh.

Những cú sốc nhìn tưởng là đến từ bên ngoài nhưng thực ra đó là từ những vấn đề từ bên trong của những thuộc tính không còn phù hợp với tính chất cốt lõi mới của thế giới nên tạo ra sự ngược dòng với Dòng chảy thời đại. Không ai, không dân tộc nào dù có là cường quốc số 1 như Mỹ có đủ sức bơị ngược Dòng chảy thời đại cả. Chỉ có thuận theo thì vừa không mất sức vừa tận dụng được năng lượng của Dòng chảy mà đẩy mình vượt lên trước.

Trung Quốc đang loay hoay, không nhìn ra được Dòng chảy thời đại vì sự độc tài chuyên chế cao độ chưa từng có và khổng lồ. Những gì họ nhượng bộ cũng chỉ là đối phó tạm thời. Họ không thể tránh được bị rớt vào một cuộc khủng hoảng tồi tệ và tính đến cách đã từng làm ở Myanmar đầu 2021.

Việt Nam đứng trước cơ hội vượt qua thách thức, vươn lên và bỏ xa Trung Quốc. Người dân tự tin sử dụng Quyền Con Người sẽ giúp nắm được cơ hội đó.

___________

(*) Tin VTV1 sáng 1/12/22 nói rằng người dân Trung Quốc phản ứng vì các chính quyền địa phương làm không đúng chính sách zero-covid, siết quá chặt. Vậy là Trung ương đổ thừa cho địa phương để tránh trách nhiệm. May cho Việt Nam đã vứt bỏ kiểu chiến dịch này của Trung Quốc hơn 1 năm trước, sau chuyến thăm của Phó Tổng thống Mỹ K.Harris đến Việt Nam tháng 8-2021.